Przewodnik biblioteczny

Biblioteka szkolna pracuje w oparciu o program biblioteczny MOL Optivum, z którego korzysta obecnie większość bibliotek szkolnych.

Program MOL Optivum umożliwia:

• tworzenie opisów do katalogów,
• rejestrowanie czytelników,
• prowadzenie księgi inwentarzowej i statystyk czytelnictwa,
• udostępnianie książek,
• kontrolowanie terminów zwrotu książek i drukowanie ponagleń.

Dzięki programowi MOL Optivum sporządzenie opisów bibliograficznych kilkudziesięciu tysięcy książek nie wymaga wielkich nakładów pracy – posiada on bowiem możliwość pobierania opisów bibliograficznych z internetowej bazy Biblioteki Narodowej oraz z wydanego przez nią CD-ROM’u.

Wypożyczanie książek można znacznie uprościć wykorzystując naklejki z kodami kreskowymi. Oznacza się nimi książki oraz karty biblioteczne. Potrzebne informacje o wypożyczeniu i zwrocie książek przekazuje się do MOL Optivum, używając po prostu czytnika kodów.

Autorem programu jest MOL sp. z o.o.

UKD jest najpowszechniej obecnie stosowanym system klasyfikacji (podział przedmiotów lub pojęć na klasy, grupy, podgrupy, itd.) w bibliotekach. Został opracowany przez prawników Paula Otleta i Henriego La Fontaine’a w latach 1897-1905. System ten jest międzynarodowy i powszechnie używany we wszystkich bibliotekach.

Na system UKD składają się:

• tablice główne,
• tablice pomocnicze,
• indeks przedmiotowy.

Tablice główne zawierają zasadniczy schemat podziału – dzielą na 10 klas głównych oznaczonych symbolami cyfrowymi od 0 do 9 wraz z objaśnieniami (UKD oparta jest na systemie dziesiętnym). Każdy z głównych działów dzieli się na 10 dalszych. Główne działy to:

0 Dział ogólny
1 Filozofia / Psychologia
2 Religia / Teologia / Religioznawstwo
3 Nauki społeczne / Prawo / Administracja
4 DZIAŁU 4 NIE MA (od 1962), jego tematykę włączono do działu 8.
5 Matematyka / Nauki przyrodnicze
6 Nauki stosowane / Medycyna / Nauki techniczne / Rolnictwo
7 Sztuka / Rozrywka / Sport
8 Językoznawstwo / Nauka o literaturze / Literatura piękna
9 Archeologia / Prehistoria / Geografia Biografie / Historia

Schemat przykładowych działów i poddziałów jest w całości dostępny tutaj

Akcydens – druk okolicznościowy, najczęściej informacyjny (np.: kalendarz, ulotka, instrukcja, prospekt), nie będący czasopismem czy książką.

Almanach – rocznik zawierający artykuły z określonej dziedziny nauki bądź sztuki, który ukazuje się corocznie lub antologia zawierająca utwory różnych pisarzy, powstałe w jakimś okresie.

Aneks – załącznik uzupełniający tekst główny.

Bibliografia – uporządkowany (np. alfabetycznie, chronologicznie) spis dokumentów dobranych według określonych kryteriów. Wyróżniamy bibliografię: adnotowaną (w której opisy bibliograficzne uzupełnione są adnotacjami, czyli informacją o treści), bieżącą, narodową, osobową (rejestrująca utwory jednego autora lub książki o autorze i recenzje jego dzieł), retrospektywną (rejestrująca materiały opublikowane w oznaczonym zamkniętym okresie czasu ), załącznikową (spis źródeł, które autor wykorzystał przy pisaniu utworu, pracy naukowej lub które poleca czytelnikowi jako związane z tematem pracy).

Biuletyn – drukowany informator o określonej lub nieokreślonej częstotliwości ukazywania się, służący do użytku wewnętrznego instytucji lub organizacji.

Broszura – najczęściej nieoprawiona książka niewielkiego formatu i objętości – do 64 stron.

Cymelia – bardzo rzadkie druki, grupa zbiorów bibliotecznych szczególnie cennych.

Dublet – dalszy (lub drugi) egzemplarz książki w zbiorach bibliotecznych

Ekslibris – artystyczny znak własnościowy książki z nazwiskiem i symbolem właściciela lub nazwą instytucji, odbity na kartce przyklejanej na wewnętrznej stronie okładki.

Errata – wykaz błędów w druku i pomyłek w treści dostrzeżonych w trakcie druku lub bezpośrednio po jego zakończeniu, opublikowany najczęściej w postaci osobnej kartki.

Indeks – wykaz zawierający hasła występujące w danym wydawnictwie i miejsca, w którym konkretne hasło się znajduje.

ISBN – międzynarodowy znormalizowany numer książki: dzięsięciocyfrowy symbol nadawany od 1971r. wszystkim książkom ukazującym się na świecie

ISSN – Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego: symbol nadawany każdemu wydawnictwu ciągłemu, który obowiązuje od 1975r.

Karta katalogowa – opis dokumentu zapisany na kartach lub w komputerze; zawiera dane o autorze, tytuł dokumentu, opis bibliograficzny.

Katalog biblioteczny – wykaz książek i pozostałych dokumentów zgromadzonych w bibliotece, uporządkowany w sposób alfabetyczny, tytułowy, przedmiotowy.

Katalog komputerowy – katalog biblioteczny opracowany w komputerowym systemie (np. MOL)

Księgozbiór podręczny biblioteki – wydzielona w czytelni lub pracowni część zbiorów bibliotecznych udostępnianych na miejscu, składająca się m.in. z wydawnictw informacyjnych takich, jak: encyklopedie, słowniki.

Paginacja – numeracja stron wydawnictwa lub rękopisu (pagina – liczba wskazująca numer strony).

Przypisy – objaśnienia oraz dodatkowe uwagi autora lub wydawcy umieszczone w wydawnictwach piśmienniczych.

Starodruki – wydawnictwa opublikowane przed rokiem 1801.

Sygnatura biblioteczna – oznaczenie wskazujące na miejsce przechowywania dokumentu w bibliotece. Może mieć symbol literowy lub cyfrowy według UKD.

Tytulatura – zespół danych służących do identyfikacji wydawnictwa; czasopisma i gazety mają go na pierwszej stronie, a książki – na karcie tytułowej oraz metryce.

Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna (UKD) – ogólnoświatowy system klasyfikacji rzeczowej nauk i dokumentów bibliotecznych, wykorzystywany w katalogach systematycznych.

Vademecum – książka zawierająca podstawowe wiadomości z określonej dziedziny.

Wolumen – pojedynczy oprawiony egzemplarz druku (książka).

Biblioteka Narodowa
www.bn.org.pl

Serwis biblioteczny INTERKL@SA
www.biblioteka.edu.pl

Elektroniczna Biblioteka
ebib.oss.wroc.pl

Serwis informacyjny BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA
www.bib.edu.pl

Polska Biblioteka Internetowa
www.pbi.edu.pl

Książki w internecie w 20 językach
www.ulib.org

Pomocne w prezentacjach maturalnych
www.wolnelektury.pl

Teksty lektur
www.polona.pl

Serwis Bibliotekarz Szkolny
www.vulcan.edu.pl/bibliotekarz

Biblioteka Pedagogiczna w Głogowie
www.pcpppidn.eu/biblioteka.html

Miejska Biblioteka Publiczna im. Galla Anonima w Głogowie
www.mbp.glogow.pl

Przewodnik biblioteczny opracowali uczniowie: Danuta Duszeńczuk i Jerzy Bombczyński